Wysłane przez operator w
XLVI OLIMPIADA LITERATURY I JĘZYKA POLSKIEGO
TEST JĘZYKOWY
GRUPA A
- Oceń, czy wyróżnione w zdaniach wyrazy zostały użyte w sposób UTRWALONY W JĘZYKU, czy jest to INNOWACJA ZNACZENIOWA. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
ZNACZENIE UTRWALONE W JĘZYKU |
INNOWACJA ZNACZENIOWA |
|
Oczekiwał oficjalnej nominacji na redaktora naczelnego. |
|
|
|
Auto zwraca uwagę agresywną, wydłużoną jak cygaro linią karoserii. |
|
|
- Określ, jaka DOMINUJĄCA potrzeba językowa mogła stać się przyczyną poniższych innowacji leksykalnych. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
- Oceń, czy wyrazów wyróżnionych w zdaniach użyto poprawnie. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
POPRAWNIE |
BŁĘDNIE |
|
Status naszej fundacji wyraźnie określa, kto nie może zostać jej członkiem. |
|
|
|
W dzisiejszym koncercie zagra Orkiestra Kameralna pod batutem Agnieszki Duczmal. |
|
|
- Oceń poprawność interpunkcyjną i ortograficzną podanych zdań. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
POPRAWNIE |
TYLKO BŁĄD ORTOGRAFICZNY |
TYLKO BŁĄD INTERPUNKCYJNY |
BŁĄD ORTOGRAFICZNY + INTERPUNKCYJNY |
|
Jeślibym tam poszedł, tobyśmy się nie spotkali. |
|
|
|
|
|
Nikt mu nie pomógł mimo, że inni mieli to już za sobą. |
|
|
|
|
|
W zeszłym roku, potraktowanoby tę sprawę inaczej. |
|
|
|
|
V. Każde z podanych wyrażeń uzupełnij odpowiednim czasownikiem.
a) …………………………………………………... na zabój
b) ……………………………………… na śmierć i życie
c) ……………………………………………….….. na wylot
d)………………………………………….... do znudzenia
Jaką wspólną cechę znaczeniową odnajdujesz w podkreślonych wyrażeniach?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Jakiego przypadka wymaga w podanych wyrażeniach przyimek na, a jakiego przyimek do?
na +……………………………………………………………. do +…………………………………………………………….
VI. Jaką klasę części mowy reprezentuje słowo znudzenie? Od jakiego wyrazu podstawowego zostało utworzone? Wskaż temat słowotwórczy tego słowa.
|
|
część mowy |
wyraz podstawowy |
temat słowotwórczy |
|
znudzenie
|
|
|
|
VII. Uzupełnij podane zdanie.
W wyrażeniu na zabój utrwalona została historyczna forma zabój utworzona od słowa ………………………………………………………………………………………………………………..
VIII. Zanalizuj składniowo wypowiedzenie wielokrotnie złożone, tzn.:
- wyodrębnij i ponumeruj zdania składowe;
- sporządź wykres;
- opisz typy wypowiedzeń składowych.
Na blacie biurka zostawiono przedmioty, które pozwalają wyobrazić sobie, jak pisarz pracował, ale najciekawsze wydaje się to, co pozostało zamknięte w szufladach.
IX.
… A jestem jako człowiek na ziemi zrodzony
Z skrzydłami ducha, który chce bujać po niebie!
I gdy żądze mię niosą w przestwór nieskończony,
Ziemskość w ciemnej mogile moje żądze grzebie!...
Nie mogę ujrzeć żadnej mych marzeń krainy
I nie łudzę się więcej tej ziemi urokiem!
Chcąc tęskność ducha wywlec z grobowej głębiny,
Staram się na świat biedny innym patrzeć okiem…
Z nocy gwiezdnej – słoneczne biorę snów świtanie,
A z piosnek świata – nutę, co w obłokach dźwięczy,
A z szumu wichrów – siłę, co leci w otchłanie,
A ze słońca złotego biorę blaski tęczy!...
I w kwiatach czuję serca ludzi, w listkach drżące,
I w ludziach – pięknych kwiatów nieskończone tchnienie,
I w ptakach – jakieś myśli, w skrzydłach się kryjące,
I w myślach – skrzydeł ptaszych bezbrzeżne dążenie!...
A tak – niebo schyliwszy ku cmentarnej ziemi,
Sam ducha okłamuję niebieskimi cudy
I tęskniąc myślą, śpiewem za krajami temi,
Biorę iskrę nadziei ze świata ułudy…
Bolesław Leśmian, Fragment
1. Podaj bliskoznaczniki wskazanych wyrazów, biorąc pod uwagę ich znaczenia zaktualizowane w wierszu:
bujać – …………………………….……….. żądze –………..……………………………………..
2. Objaśnij następujące wyrażenia:
„bezbrzeżne dążenie” – ……………………………………………………………………………………………………………………….
„na świat […] innym patrzeć okiem” – ………………………………………………………………………………………………….
3. Jaką figurę stylistyczną (trop) reprezentują następujące wyrażenia?
„żądze mię niosą” – ………………………………………………….; „marzeń kraina” – …………………………………………
4. Określ formy gramatyczne 4 wyrazów podkreślonych w tekście.
……………………………………….… ……………………………………………
…………………………………………. ……………………………………………
5. Wypisz z wiersza 2 zdania z elipsą, wybierając takie, w których pominięcie dotyczy różnych wyrazów. Znajdź w tekście słowa opuszczone w tych zdaniach eliptycznych. Wypisz je i określ, jaką część mowy reprezentują zapisane wyrazy oraz w jakiej formie zostały użyte.
Zdanie z elipsą: ………………………………………………………………………………………………………………………………….
Wyraz opuszczony: ……………………………………. forma wyrazu ……..…………….………………………………………….
Zdanie z elipsą: ………………………………………………………………………………………………………………………………….
Wyraz opuszczony: ……………………………………. forma wyrazu ……..…………….………………………………………….
6. Które wyrazy jednosylabowe powtarzają się parokrotnie na początku kolejnych wersów? Określ, jaką część mowy reprezentują te monosylabowce.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
7. Określ rozmiar wiersza użytego w podanym utworze, uwzględniając miejsce średniówki.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
8. Wzlatywanie do nieba ku światłu mocą sił duchowych oraz spoglądanie w dół w mroczne głębie to motywy pojawiające się w innym znanym utworze, w którym użyta też została para rymowa „ułudy” – „cudy”, występująca w zakończeniu wiersza Leśmiana. Jaki to utwór? Podaj jego tytuł i autora.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
GRUPA B
- Oceń, czy wyróżnione w zdaniach wyrazy zostały użyte w sposób UTRWALONY W JĘZYKU, czy jest to INNOWACJA ZNACZENIOWA. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
ZNACZENIE UTRWALONE W JĘZYKU |
INNOWACJA ZNACZENIOWA |
|
Molestowali mnie, żebym się wybrał z nimi do kina. |
|
|
|
Kurs jest dedykowany nauczycielom gimnazjów. |
|
|
- Określ, jaka DOMINUJĄCA potrzeba językowa mogła stać się przyczyną poniższych innowacji leksykalnych. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
INNOWACJA |
POTRZEBA EKSPRESJI
|
WZGLĘDY EKONOMII |
POTRZEBA NAZWANIA NOWEJ RZECZY LUB ZJAWISKA |
|
|
pendrive ‘pamięć USB’ |
|
|
|
|
|
wypasiony ‘świetny lub efektowny’ |
|
|
|
|
- Oceń, czy wyrazów wyróżnionych w zdaniach użyto poprawnie. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
POPRAWNIE |
BŁĘDNIE |
|
|
W historii literatury powszechnie przyjmuje jako cezurę dla współczesności rok 1989. |
|
|
|
|
Zaadoptowaliśmy strych na mieszkanie. |
|
|
|
- Oceń poprawność interpunkcyjną i ortograficzną podanych zdań. Wstaw X w odpowiednim miejscu w tabeli.
|
ZDANIE |
POPRAWNIE |
TYLKO BŁĄD ORTOGRAFICZNY |
TYLKO BŁĄD INTERPUNKCYJNY |
BŁĄD ORTOGRAFICZNY + INTERPUNKCYJNY |
|
Wybraliśmy się na wycieczkę do miasteczka nieopodal pomimo, że pogoda nie dopisała. |
|
|
|
|
|
Forum Gospodarcze TIME, w którym brał udział wice-premier, odbyło się 9 marca 2015 r. w Warszawie. |
|
|
|
|
|
Prace remontowe na moście Łazienkowskim w Warszawie miały potrwać niemal cały rok. |
|
|
|
|
V. Każde z podanych wyrażeń uzupełnij odpowiednim czasownikiem.
a) ……………………………………… na umór
c) ……………………………………….. na całość
b) ……………………………………….. na śmierć
d)…………………………………………. do utraty tchu
Jaką wspólną cechę znaczeniową odnajdujesz w podkreślonych wyrażeniach?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Jakiego przypadka wymaga w podanych wyrażeniach przyimek na, a jakiego przyimek do?
na +…………………………………………………………….
do +…………………………………………………………….
VI. Jaką klasę części mowy reprezentuje słowo utrata? Od jakiego wyrazu podstawowego zostało utworzone? Wskaż temat słowotwórczy tego słowa.
|
|
część mowy |
wyraz podstawowy |
temat słowotwórczy |
|
utrata |
|
|
|
VII. Uzupełnij podane zdanie.
W wyrażeniu na umór utrwalona została historyczna forma umór utworzona od słowa ………………………………………………………………………………………………………….
VIII. Zanalizuj składniowo wypowiedzenie wielokrotnie złożone, tzn.:
- wyodrębnij i ponumeruj zdania składowe;
- sporządź wykres;
- opisz typy wypowiedzeń składowych.
Oboje patrzyli na siebie tak, jakby dziwiło ich, że minęło pięćdziesiąt lat od tamtego koncertu, ale teraz byli po prostu parą starych ludzi poprawiających francuszczyznę tekstu, który przysłano pisarzowi do korekty.
IX.
[…] A jestem jako człowiek na ziemi zrodzony
Z skrzydłami ducha, który chce bujać po niebie!
I gdy żądze mię niosą w przestwór nieskończony,
Ziemskość w ciemnej mogile moje żądze grzebie!...
Nie mogę ujrzeć żadnej mych marzeń krainy
I nie łudzę się więcej tej ziemi urokiem!
Chcąc tęskność ducha wywlec z grobowej głębiny,
Staram się na świat biedny innym patrzeć okiem…
Z nocy gwiezdnej – słoneczne biorę snów świtanie,
A z piosnek świata – nutę, co w obłokach dźwięczy,
A z szumu wichrów – siłę, co leci w otchłanie,
A ze słońca złotego biorę blaski tęczy!...
I w kwiatach czuję serca ludzi, w listkach drżące,
I w ludziach – pięknych kwiatów nieskończone tchnienie,
I w ptakach – jakieś myśli, w skrzydłach się kryjące,
I w myślach – skrzydeł ptaszych bezbrzeżne dążenie!...
A tak – niebo schyliwszy ku cmentarnej ziemi,
Sam ducha okłamuję niebieskimi cudy
I tęskniąc myślą, śpiewem za krajami temi,
Biorę iskrę nadziei ze świata ułudy […]
Bolesław Leśmian, Fragment
1. Podaj bliskoznaczniki wskazanych wyrazów, biorąc pod uwagę ich znaczenia zaktualizowane w wierszu:
grzebać – ………………………….………..;
otchłanie - ……………………………………
2. Objaśnij następujące wyrażenia:
„bezbrzeżne dążenie” – ……………………………………………………………………………………………………………
„na świat […] innym patrzeć okiem” – ………………………………………………………………………………………..
3. Jaką figurę stylistyczną (trop) reprezentują następujące wyrażenia?
„żądze mię niosą” – ………………………...;
„iskra nadziei” – …………………….…………..
4. Określ formy gramatyczne 4 wyrazów podkreślonych w tekście.
……………………………………….…… …………………………………………………
…………………………………………..... …………………………………………………
5. Wypisz z wiersza 2 zdania z elipsą, wybierając takie, w których pominięcie dotyczy różnych wyrazów. Znajdź w tekście słowa opuszczone w tych zdaniach eliptycznych. Wypisz je i określ, jaką część mowy reprezentują te wyrazy oraz w jakiej formie zostały użyte.
Zdanie z elipsą: ……………………………………………………………………………………………………………
Wyraz opuszczony: ………………………
forma wyrazu ……..…………….………………………………………………………..
Zdanie z elipsą: ……………………………………………………………………………………………………………
Wyraz opuszczony: …………………….
forma wyrazu ……………………………………………………………………………….
6. Które wyrazy jednosylabowe powtarzają się parokrotnie na początku kolejnych wersów? Określ, jaką część mowy reprezentują te monosylabowce.
……………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………….
7. Jaki typ rymów i układ rymowy zostały zastosowane w wierszu?
……………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………….
8. Wzlatywanie do nieba ku światłu mocą sił duchowych oraz spoglądanie w dół w mroczne głębie to motywy pojawiające się w innym znanym utworze, w którym użyta też została para rymowa „ułudy” – „cudy” występująca w zakończeniu wiersza Leśmiana. Jaki to utwór? Podaj jego tytuł i autora.