Wysłane przez operator w
XLVII OLIMPIADA LITERATURY I JĘZYKA POLSKIEGO
TEST JĘZYKOWY
GRUPA A
- Oceń poprawność ortograficzną podanych zdań. Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE |
zapisane bez błędu ortograficznego |
zapisane z błędem ortograficznym |
|
W nowootwartym sklepie są jeszcze ceny promocyjne. |
|
|
|
Aż 335 osób straciło życie w stu letniej historii sportu żużlowego. |
|
|
- Wiele wyrazów we współczesnej polszczyźnie powstaje drogą uniwerbizacji, czyli przez zastąpienie ustabilizowanej nazwy dwuwyrazowej jednym słowem o takim samym znaczeniu, np. autobus przegubowy → przegubowiec. Wiele tak utworzonych rzeczowników charakteryzuje się nacechowaniem potocznym. Który z poniższych rzeczowników nie ma takiego nacechowania? Wstaw znak X w rubryce przy odpowiednim wyrazie.
|
wizytówka ← karta wizytowa |
|
|
wylotówka ← droga wylotowa |
|
|
wieńcówka ← choroba wieńcowa |
|
|
laserówka ← drukarka laserowa |
|
- Środowiska zabiegające o równe traktowanie kobiet i mężczyzn propagują posługiwanie się rzeczownikami, które są żeńskimi odpowiednikami nazw stanowisk i tytułów zawodowych, np. psycholożka obok psycholog. Który z poniższych wyrazów odnoszących się do stanowisk lub zawodów kobiet jest efektem neosemantyzacji (funkcjonował w polszczyźnie, ale w odmiennym niż dziś znaczeniu jako ‘żona mężczyzny wykonującego dany zawód lub zajmującego dane stanowisko ’), a nie wynikiem współczesnych zabiegów słowotwórczych (nie jest obecnie utworzony środkami słowotwórczymi)? Wstaw znak X w rubryce przy odpowiednim słowie.
|
etyczka ‘kobieta etyk’ |
|
|
sędzina ‘kobieta sędzia’ |
|
|
ministra ‘kobieta minister’ |
|
|
kierowczyni ‘kobieta kierowca’ |
|
- Nowe polskie słownictwo powstaje na 3 główne sposoby:
- przez przejmowanie wyrazów obcych (zapożyczenia),
- przez nadawanie znaczeń wyrazom już istniejącym w polszczyźnie (neosemantyzmy),
- przez zabiegi słowotwórcze – dodanie formantu (neologizmy słowotwórcze).
Określ, w jaki sposób powstały podane nowe słowa. Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE Z NOWYM SŁOWEM |
neologizm słowotwórczy |
zapożyczenie |
neosemantyzm |
|
Niedaleko jest najlepsza burgerownia w mieście. |
|
|
|
|
Prosimy nic nie boldować, nie odkreślać ani nie używać innych znaków utrudniających formatowanie tekstu. |
|
|
|
|
Wczoraj mało nie rozjechał mnie radiowóz jadący na włączonych bombach – gonił pieszego, który przeszedł na czerwonym świetle. |
|
|
|
- Oceń poprawność wyróżnionych form rzeczownikowych w podanych zdaniach. Jeśli uznasz formę za niepoprawną, określ, czy błąd ma charakter FLEKSYJNY (dotyczy odmiany wyrazu), czy SKŁADNIOWY (jest związany z naruszeniem związku rządu). Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE |
błąd fleksyjny |
błąd składniowy |
forma poprawna |
|
Dotknij przycisk i poczekaj na zielone światło! |
|
|
|
|
Nie mogę używać chemikalii, ponieważ jestem uczulony na różne środki chemiczne. |
|
|
|
- Ułóż trzy pary zdań z podanymi wyrazami. Za pomocą tych zdań wykaż różnice znaczeniowe między wyrazami w poszczególnych parach.
zaadaptować – zaadoptować prezentacja – prezencja wzorowy – wzorcowy
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Jaka relacja łączy wyrazy podane w tabeli? Wpisz w odpowiednie miejsce znak X.
|
|
synonimy |
antonimy |
homonimy |
|
ranny [w głowę]─ranny [deszcz] |
|
|
|
|
długi ─ krótki |
|
|
|
|
dentysta ─stomatolog |
|
|
|
8. Przeanalizuj pod względem słowotwórczym słowa pozyskać i dedykowanie. Uzupełnij tabelę według podanego wzoru.
|
|
wyraz podstawowy |
temat słowotwórczy |
formant słowotwórczy |
typ formantu |
|
przeróbka |
przerobić |
przerób- |
-ka |
przyrostek |
|
pozyskać |
|
|
|
|
|
dedykowanie |
|
|
|
|
- Zanalizuj składniowo wypowiedzenie wielokrotnie złożone:
- Wyodrębnij, czyli oddziel pionowymi kreskami i kolejno ponumeruj wypowiedzenia składowe;
- Sporządź schodkowy wykres zależności między wypowiedzeniami składowymi;
- Określ jednoznacznie typy wypowiedzeń składowych.
Chociaż nigdy tam nie byłem, Karpaty Wschodnie znałem dość dobrze, ponieważ miałem mapy dziadka, ale nie mogłem nawet marzyć o tym, by dostać taką mapę mojej okolicy, na której labirynt leśnych ścieżek między Wrzeszczem a Oliwą zostałby rzetelnie ujęty.
według Pawła Huellego
- Jan Polkowski
Język żywi się zużytym czasem
Zżutym życiem niedożywionych sylab
pożywnym losem niedomówień
intymnymi uniesieniami intonacji
iluminacjami spółgłosek
Boi się samotności więc z gliny cichnących modlitw
stara się ulepić nowych ludzi
Lepi ze słów zniszczonych lub zranionych
z odpadów porzuconych przez poetów i ideologów
z przemówień kłamców i wezwań tchórzy
Każdego dnia powstaje nowy słownik
jałowych kobiet nieznanych dezerterów
zmarnotrawionych synów
w ich mgle mrowi się tłum stronników
milczenia
(Z tomu Gorzka godzina)
1. Spośród kilku epitetów podkreślonych w tekście wypisz 2 formy imiesłowowe czasowników różniących się aspektem. A. Jaki typ imiesłowu reprezentuje każda z tych form? B. Podaj (w formie bezokolicznika) czasowniki, do których one należą i określ aspekt tych czasowników.
……………………………………... A……. …….………………………… B. …………….………….........……………...
………………………………..……. A. …………………….……………… B. ………………….........……………………
2. Podaj 2 synonimy wyrazu przemówienie użytego w wierszu.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Jaka figura stylistyczna została zastosowana w wyrażeniach: „język żywi się”, „intymne uniesienia intonacji”?
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
4. W początkowych wersach utworu użyte zostały słowa zbudowane z tych samych lub podobnych sekwencji głosek (tworzące figury dźwiękowe). Wypisz spośród nich te, które należą do jednej rodziny wyrazów.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. W wierszu można znaleźć odwołania do dwóch odmian funkcjonalnych polszczyzny. Wymień te odmiany. Podaj po 2 przykłady gatunków mowy reprezentujących te odmiany.
Odmiana……… ………………………..…..……. – ………….…………………….. ……………………….…………….
Odmiana.……………………………………….…. – ………………………………… …………………………………….
6. Skąd pochodzi motyw, do którego nawiązuje poniższe wyrażenie użyte w analizowanym wierszu?
„z gliny (…) stara się ulepić nowych ludzi” – ……………………………………………………………………………….
GRUPA B
- Oceń poprawność ortograficzną podanych zdań. Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE |
zapisane bez błędu ortograficznego |
zapisane z błędem ortograficznym |
|
Prosimy o nie dokarmianie zwierząt! |
|
|
|
Orbita Księżyca jest nachylona do orbity około słonecznej Ziemi pod kątem pięciu stopni. |
|
|
- Wiele wyrazów we współczesnej polszczyźnie powstaje drogą uniwerbizacji, czyli przez zastąpienie ustabilizowanej nazwy dwuwyrazowej jednym słowem o takim samym znaczeniu, np. autobus przegubowy → przegubowiec. Wiele tak utworzonych rzeczowników charakteryzuje się nacechowaniem potocznym. Który z poniższych rzeczowników nie ma takiego nacechowania? Wstaw znak X w rubryce przy odpowiednim wyrazie.
|
miejscówka ← bilet uprawniający do zajęcia miejsca |
|
|
asfaltówka ← szosa asfaltowa |
|
|
sieciówka ←sklep sieciowy |
|
|
atramentówka ← drukarka atramentowa |
|
- Środowiska zabiegające o równe traktowanie kobiet i mężczyzn propagują posługiwanie się rzeczownikami, które są żeńskimi odpowiednikami nazw stanowisk i tytułów zawodowych, np. psycholożka obok psycholog. Który z poniższych wyrazów odnoszących się do stanowisk lub zawodów kobiet jest efektem neosemantyzacji (funkcjonował w polszczyźnie, ale w odmiennym niż dziś znaczeniu jako ‘żona mężczyzny wykonującego dany zawód lub zajmującego dane stanowisko’), a nie wynikiem współczesnych zabiegów słowotwórczych (nie jest obecnie utworzony środkami słowotwórczymi)? Wstaw znak X w rubryce przy odpowiednim słowie.
|
filozofka ‘kobieta filozof’ |
|
|
ministra ‘kobieta minister’ |
|
|
grotołazka ‘kobieta grotołaz’ |
|
|
|
- Nowe polskie słownictwo powstaje na 3 główne sposoby:
- przez przejmowanie wyrazów obcych (zapożyczenia),
- przez nadawanie znaczeń wyrazom już istniejącym w polszczyźnie (neosemantyzmy),
- przez zabiegi słowotwórcze – dodanie formantu (neologizmy słowotwórcze).
Określ, w jaki sposób powstały podane nowe słowa. Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE Z NOWYM SŁOWEM |
neologizm słowotwórczy |
zapożyczenie |
neosemantyzm |
|
Dzisiaj kupiłam sobie w sklepie sportowym nerkę – taką żeby mieć wszystko przy pasie: bidon i krótkie spodenki. Chcę już zaszaleć na rolkach! |
|
|
|
|
W mlekomacie oprócz mleka klient może również kupić plastikową butelkę wielokrotnego użytku w cenie 1 złotego. |
|
|
|
|
Z dronów często korzystają firmy zajmujące się produkcja filmową. |
|
|
|
- Oceń poprawność wyróżnionych form rzeczownikowych w podanych zdaniach. Jeśli uznasz formę za niepoprawną, określ, czy błąd ma charakter FLEKSYJNY (dotyczy odmiany wyrazu), czy SKŁADNIOWY (jest związany z naruszeniem związku rządu). Wstaw znak X w odpowiednim miejscu tabeli.
|
ZDANIE |
błąd fleksyjny |
błąd składniowy |
forma poprawna |
|
Prowadzimy sprzedaż akcesorii samochodowych. |
|
|
|
|
W tej diecie używaj tylko naturalne środki zmniejszające łaknienie. |
|
|
|
- Ułóż trzy pary zdań z podanymi wyrazami. Za pomocą tych zdań wykaż różnice znaczeniowe między wyrazami w poszczególnych parach.
sformować – sformułować cezura – cenzura reprezentacyjny – reprezentatywny
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
- Jaka relacja łączy wyrazy podane w tabeli? Wpisz w odpowiednie miejsce znak X.
|
|
synonimy |
antonimy |
homonimy |
|
wesoły ─smutny |
|
|
|
|
gazowa [latarnia]─gazowa [firanka] |
|
|
|
|
Językoznawstwo – lingwistyka |
|
|
|
- Przeanalizuj pod względem słowotwórczym słowa sformować i demonstrowanie. Uzupełnij tabelę według podanego wzoru.
|
|
wyraz podstawowy |
temat słowotwórczy |
formant słowotwórczy |
typ formantu |
|
przeróbka |
przerobić |
przerób- |
-ka |
przyrostek |
| sformować |
|
|
|
|
|
demonstrowanie |
|
|
|
|
- Zanalizuj składniowo wypowiedzenie wielokrotnie złożone:
- Wyodrębnij, czyli oddziel pionowymi kreskami i kolejno ponumeruj wypowiedzenia składowe;
- Sporządź schodkowy wykres zależności między wypowiedzeniami składowymi;
- Określ jednoznacznie typy wypowiedzeń składowych.
Kiedy nastawała wiosna, wyruszałem na wędrówkę z ołówkami i szkicownikiem, żeby zrobić dokładny plan leśnych dróg między Wrzeszczem a Oliwą, ale nigdy nie kończyłem swojej pracy, ponieważ nie umiałem rysować w takiej skali, by odległości na mapie były proporcjonalne do rzeczywistych.
według Pawła Huellego
- Jan Polkowski
Język żywi się zużytym czasem
Zżutym życiem niedożywionych sylab
pożywnym losem niedomówień
intymnymi uniesieniami intonacji
iluminacjami spółgłosek
Boi się samotności więc z gliny cichnących modlitw
stara się ulepić nowych ludzi
Lepi ze słów zniszczonych lub zranionych
z odpadów porzuconych przez poetów i ideologów
z przemówień kłamców i wezwań tchórzy
Każdego dnia powstaje nowy słownik
jałowych kobiet nieznanych dezerterów
zmarnotrawionych synów
w ich mgle mrowi się tłum stronników
milczenia
(Z tomu Gorzka godzina)
1. Spośród kilku epitetów podkreślonych w tekście wybierz 2 formy imiesłowowe czasowników różniących się aspektem. A. Jaki typ imiesłowu reprezentuje każda z tych form? B. Podaj (w formie bezokolicznika) czasowniki, do których one należą i określ aspekt tych czasowników.
…………………………………… A. …………..……………………………..B. ………….…………………………………
…………………………………. A. ………………………………………… B. …………………………………….………
2. Podaj 2 synonimy wyrazu niedomówienie użytego w wierszu.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
3. Jaka figura stylistyczna została zastosowana w wyrażeniach: „pożywny los”, „słowa zranione”?
…………......................................................................................................................................................................
4. W początkowych wersach utworu użyte zostały słowa zbudowane z tych samych lub podobnych sekwencji głosek (tworzące figury dźwiękowe). Wypisz spośród nich te, które należą do jednej rodziny wyrazów.
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
5. W wierszu można znaleźć odwołania do dwóch odmian funkcjonalnych polszczyzny. Wymień je. Podaj po 2 przykłady gatunków reprezentujących te odmiany.
Odmiana …………………………………………….… – ……………………………… …………………………………..
Odmiana …………………………………………….… – ………………………….….. …………………………………..
6. Skąd pochodzi motyw, do którego nawiązuje poniższe wyrażenie użyte w analizowanym wierszu?
„zmarnotrawieni synowie”– ……………………………………………………………………………………………………