Wysłane przez kg_sekretarz w
Zadaniem Olimpijczyka podejmującego ten temat jest:
1. Zgromadzenie podstawowej wiedzy o polskiej prozie nowelistycznej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku – na podstawie wybranej literatury przedmiotu:
– początki i tradycje prozy nowelistycznej, najważniejsze zbiory w literaturach europejskich;
– tytuły i (ewentualni) autorzy głównych zbiorów polskich;
– orientacja w problemach terminologicznych w literaturze polskiej; nazwy określające utwory prozy nowelistycznej, ich pochodzenie, wieloznaczność;
– główne cechy gatunku; wyróżniane typy (odmiany) prozy nowelistycznej w literaturze staropolskiej; podstawy klasyfikacji;
– źródła i koneksje polskich utworów nowelistycznych;
– główne motywy fabularne, repertuar motywów obiegowych;
– charakter świata przedstawionego;
– podstawowe cechy języka i sposobów budowania wypowiedzi;
– relacje z innymi gatunkami prozy (np. facecja, anegdota, romans), cechy wspólne i różnice.
2. Wybór dwóch utworów reprezentujących różne odmiany polskiej prozy nowelistycznej, ich analiza i opis z punktu widzenia cech wspólnych i odrębnych, z uwzględnieniem następujących spraw:
– budowa świata przedstawionego (czas, przestrzeń, typy bohaterów i sposoby ich przedstawiania);
– główne motywy fabularne, ich pochodzenie i sposób potraktowania tekstów źródłowych, zapożyczenia a oryginalność;
– charakterystyka sposobu prowadzenia narracji, pozycja narratora, jego stosunek do przedstawianych spraw; operowanie formami podawczymi (opowiadanie, opisy, sposoby przytaczania wypowiedzi bohaterów, dialogi), ich miejsce i rola w konstrukcji utworu;
– odniesienia do kategorii estetycznych (elementy humoru, komizmu, tragizmu, żartobliwości, satyryczności itp. w świecie przedstawionym, w charakterystyce bohaterów, w języku);
– rola wybranych odmian prozy nowelistycznej w rozwoju prozatorskiej twórczości fabularnej w literaturze polskiej: w jakich obszarach nowelistyka mogła służyć wypracowywaniu form wypowiedzi ważnych z punktu widzenia przemian prozy narracyjnej;
– nowelistyka staropolska a nowela w literaturze XIX i XX wieku;
– czy staropolska nowelistyka jest atrakcyjna czytelniczo dla odbiorcy dzisiejszego?
Literatura przedmiotu:
Źródła:
G. Boccaccio, Dekameron, przeł. E. Boyé, oprac. M. Brahmer, t. 1–2, Warszawa 1983.
Historie dziwne i straszliwe. Jezuickie opowieści z czasów saskich, oprac. M. Kazańczuk, Chotomów 1991.
Historie świeże i niezwyczajne, wyd. T. Kruszewska, Warszawa 1961 (wybór utworów z najważniejszych polskich zbiorów nowel XVII wieku).
Historia znamienita o Gryzelli, wyd. G. Franczak, Kraków 2008.
Nowele antyczne, wybór, przeł. i oprac. R. Turasiewicz, S. Stabryła, Wrocław 1986.
Polska proza wczesnego renesansu (1510–1550), Warszawa 1954.
Różne historyje, wyd. T. Kruszewska-Michałowska, Wrocław 1965 (wybór utworów ze zbioru Historyje różne, przypisane T. Nargielewiczowi).
Opracowania:
J. Krzyżanowski, Pogłosy „Dekameronu” w powieści polskiej XVI i XVII wieku, w: Pamiętnik Zjazdu Naukowego imienia Szymona Szymonowicza w Zamościu we wrześniu 1929, Zamość 1929.
J. Krzyżanowski, Historie świeże i niezwyczajne. Rękopiśmienny zbiór powiastek z epoki saskiej, „Pamiętnik Literacki” 1930, r. 27, z. 3.
J. Krzyżanowski, Romans polski wieku XVI, Lublin 1934 (wyd. 2 –1954).
T. Kruszewska-Michałowska, „Różne historyje”. Studium z dziejów nowelistyki staropolskiej, Wrocław 1965.
T. Kruszewska-Michałowska, Antyczne i średniowieczne tradycje teoretyczne staropolskiej prozy fabularnej, w: Prace z poetyki, pod red. M. R. Mayenowej i J. Sławińskiego, Wrocław 1968.
T. Michałowska, Między poezją a wymową: konwencje i tradycje staropolskiej prozy nowelistycznej, Wrocław 1970.
M. Kazańczuk, Na tropie autora „Historyj świeżych i niezwyczajnych”. Dwa jezuickie rękopisy z epoki saskiej, „Pamiętnik Literacki” 1991, z. 3.
J. Tazbir, Opowieści prawdziwe i zmyślone, Warszawa 1994.
S. Obirek, Michał Jurkowski SJ autor „Historyj świeżych i niezwyczajnych”, Kraków 1996.
M. Kazańczuk, Odnaleziony autor „Historyj świeżych i niezwyczajnych”, „Pamiętnik Literacki” 1998, z. 2.
T. Michałowska, Nowela, w: Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej przy udziale B. Otwinowskiej, E. Sarnowskiej-Temeriusz. Wyd. II, Wrocław 1998.
G. Franczak, „Historia znamienita o Gryzelli”. Notatki do wydania pierwszej noweli literaturze polskiej”, „Pamiętnik Literacki” 2004, z. 3.
V. Wróblewska, Ludowa bajka nowelistyczna. Źródła – wątki – konwencje, Toruń 2007.
A. Galewicz, Nowela o Ghismondzie („Dekameron”, IV, 1) w tłumaczeniu Hieronima Morsztyna, „Odrodzenie i reformacja w Polsce” 2009, t. 53.
M. Kazańczuk, O „Historiach świeżych i niezwyczajnych” Michała Jurkowskiego, Warszawa 2009.